Motiveren in het groot en in het klein

Er bestaan geen ongemotiveerde mensen

“Wat motiveert mensen?” Die vraag stelt Roy tijdens de lunch aan Tessa. “Geld in ieder geval niet,” sprak Tessa vastberaden. “We moeten af van de gedachte dat als we mensen geld geven, ze gelukkig zijn en hun werk goed doen, laat staan dat ze een stap extra zetten.”

“Maar hoe krijg je mensen dan wél zover dat te doen?” vroeg Tessa. “Laten we het eens vanuit een andere hoek bekijken,” antwoordde Roy. “Laten we het eens hebben over bergbeklimmen. Niemand zegt dat een bergbeklimmer die berg op moet, daar kiest hij zelf voor. De top bereiken van moeilijke bergen vraagt immense training, afzien, problemen met ademen en extreme kou weerstaan. Alpinisten genieten van hun reis naar de top. Ze herstellen en kiezen de volgende berg om te beklimmen. Simpelweg omdat dát is wat zij willen”.

Handvatten

In het denken en doen van veel managers ten aanzien van motivatie regeren de klassieke theorieën van McGregor en Herzberg. De waarde van deze theorieën is het aanbrengen van het relatieve belang in aspecten die mensen kunnen motiveren. Voor de dagelijkse praktijk bieden ze echter weinig concrete handvatten.

Chip & Dan Heath geven in hun boek Switch deze handvatten wel. Zij spreken over motivatie om te veranderen via metaforen als de berijder, de olifant en het pad. De berijder is de ratio, de olifant het gevoel en het pad de situatie. De kern van hun betoog is om mensen op hun gevoel aan te spreken. Schets als leidinggevende een meeslepende eindbestemming. Een helder en inspirerend beeld van de toekomst met haalbare doelstellingen is een goede drive voor verandering en daarmee voor motivatie.

Hetzelfde geldt voor een gevoel creëren bij mensen dat het écht nodig is om te veranderen, dat er iets moet gebeuren. En bij voorkeur niet met rationele argumenten zoals grafieken en tabellen en via de stappen analyseer-denk-verander. De praktijk leert dat medewerkers daar slecht op aanhaken. Grote veranderingen brengen onzekerheid. Daardoor komt de olifant lastig in beweging en analytische argumenten zullen die weigering niet overwinnen. Ga maar na, als iemand niet zeker weet of ze met haar partner wil trouwen, zul je haar niet overtuigen door te praten over belastingvoordeel en besparing op huur. Laat mensen vooral ervaren via zien-voelen-veranderen. Zo komen ze sneller in beweging en raken ze ook intrinsiek gemotiveerd. De mensen die veranderen hebben een duidelijke richting, toereikende motivatie en een ondersteunende omgeving. Met andere woorden: als een verandering werkt, is het omdat de berijder, de olifant en het pad in lijn staan om de verandering te steunen.

Stempelkaart

Motiveren kan in het groot, maar natuurlijk ook in het klein. Wil jij als retailer bijvoorbeeld dat mensen bij je terugkomen? Geef dan geen stempelkaart met acht lege vakjes maar kies voor een stempelkaart met tien vakjes waarvan je er bij uitgifte al twee zichtbaar afstempelt. Het motiveert mensen meer om al gedeeltelijk klaar te zijn met een lange reis dan om aan het begin te staan van een korte.

Vind het gevoel

“Dus voor leidinggevenden betekent dit dat zij scherper vooruit moeten kijken, een visie moeten ontwikkelen en gevoel moeten aanspreken?” vroeg Tessa. “Daar kan een spagaat ontstaan omdat visie meestal draait om anderen, straks en daar terwijl medewerkers vooral bezig zijn met ik, hier en nu.”
Roy antwoordde: “Het is de truc om de buitenwereld naar binnen te halen. Simuleer als organisatie wat er in de toekomst gaat gebeuren. Laat mensen dat in het hier en nu ervaren en er ontstaat stukje bij beetje een gevoel van inspiratie, zingeving, van échte noodzaak en intrinsieke motivatie.”

Er bestaan namelijk geen ongemotiveerde mensen. Wel ongeïnspireerde mensen.

Dick Pieters is eigenaar van trainingsbureau IGNIUS. Via intervisie, tóp maatwerk trainingsprogramma’s en (team)coaching helpt hij mensen over hun eigen ontwikkeling én werk te laten nadenken. Met resultaten in de praktijk die er toe doen. De columns van Dick verschijnen in alle edities van het Noordhollands Dagblad, bijlage Plus-Werk – TMG.

Interessant? Deel deze column!